Naukowcy poświęcili wiele czasu na wyjaśnienie związku pomiędzy piciem kawy, poziomem cholesterolu we krwi a schorzeniami serca. Wydaje się, że wpływ kawy w znacznym stopniu zależy od sposobu jej przygotowywania. Kawa „po turecku” bardzo popularna np. w Skandynawii, czyli gotowana w czasie przygotowywania, jest bardziej szkodliwa i może spowodować wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Natomiast kawa „ekspresowa”, filtrowana, nie ma tak szkodliwego działania.
Przeprowadzone w Bostonie badania wykazały, że u kobiet pijących mniej niż 5 filiżanek kawy dziennie ryzyko zawału serca jest takie samo, jak u tych, które kawy nie piją. Natomiast picie 5-6 filiżanek kawy dziennie zwiększa to ryzyko o 40%, wypijanie 7-9 filiżanek – aż o 70%.
W innych badaniach oceniano przyczyny śmierci 129 000 osób, uwzględniając spożycie kawy i herbaty. Po 8 latach badań wykazano, że ani spożycie kawy, ani herbaty nie wpływało istotnie na śmiertelność, ale wśród osób, które piły 4 lub więcej filiżanek kawy dziennie, nieco większa była śmiertelność z powodu zawału serca.
Analizowano także wpływ ilości spożywanej kawy filtrowanej na poziom cholesterolu we krwi. W badaniach uczestniczyło 100 zdrowych mężczyzn pijących bardzo zróżnicowane ilości kawy – około 3 szklanek zwykłej kawy dziennie, około 1,5 szklanki zwykłej kawy dziennie, około 3 szklanek dziennie kawy pozbawionej kofeiny i niepijących kawy. Po 8 tygodniach wykazano wzrost poziomu cholesterolu całkowitego i LDL-cholesterolu, ale także niewielki wzrost poziomu HDL-cholesterolu w grupie mężczyzn pijących najwięcej zwykłej kawy; Jednakże wydaje się, że te niewielkie wahania w poziomie cholesterolu nie powinny mieć wpływu na ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej.
Wpływ ilości wypijanej codziennie kawy na ryzyko wystąpienia chorób serca potwierdzono w licznych badaniach. Okazało się mianowicie, że 5 i więcej filiżanek kawy dziennie powoduje, że poziom cholesterolu w tej grupie badanych jest o około 18 mg/100 ml wyższy niż u osób niepijących kawy. Ale jednocześnie, o czym wspominano wcześniej, osoby pijące dużo kawy znacznie więcej palą, co jak wiadomo bardzo niekorzystnie wpływa na poziom cholesterolu we krwi.
Namiętnie pijący kawę mają także inne niekorzystne dla zdrowia nawyki. Kawa zwiększa apetyt, a więc wraz ze zwiększonym jej spożyciem jemy za dużo, co także ma wpływ na poziom cholesterolu. Należy jednak podkreślić, że bardzo trudno jest wyodrębnić, który z czynników (picie kawy, palenie tytoniu czy wzmożony apetyt) ma działanie decydujące.