Wstęp
Indywidualny plan walki z cholesterolem
Dawniej, gdy ciemne mięso, tłuste mleko i masło stanowiły podstawę diety, nikt nie przejmował się wysokim poziomem cholesterolu we krwi. Ale te czasy bezpowrotnie minęły. Lekarze od wielu lat zdają sobie sprawę ze szkodliwego działania cholesterolu i jego roli w powstawaniu miażdżycy, chorób serca czy udarów mózgu. Także dla przeciętnego zjadacza chleba wiadomość o tym, że stwierdzono u niego wysoki poziom cholesterolu, jest bardzo niepokojąca (prawdopodobnie właśnie dlatego sięgnęli państwo po tę książkę). Otóż prawidłowy poziom cholesterolu we krwi nie powinien przekraczać 200 mg/100 ml, jednak u 60% ludzi jest on podwyższony, natomiast u 30% jest określany jako wysoki – równy lub większy niż 240 mg/100 ml. Naukowcy twierdzą, że jednak to ryzyko można zniwelować. Potwierdza to praktyka – odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna i rozładowywanie napięć mogą opóźnić, lub być może nawet usunąć zmiany miażdżycowe.
Osobom z prawidłowym poziomem cholesterolu we krwi książka ta pomoże taki poziom utrzymać. Tym, u których stwierdzono podwyższony poziom, a nawet chorobę serca, daje nadzieję – wykazano bowiem, że zmiana stylu życia i sposobu odżywiania zatrzymuje lub cofa rozwój choroby.
Dlaczego należy walczyć z miażdżycą
Niżej przedstawiamy oczywiste korzyści wynikające z obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Być może ułatwią one podjęcie decyzji tym z państwa, którzy jeszcze nie zdecydowali się na walkę o swoje zdrowie.
Spowolnienie lub cofnięcie zmian miażdżycowych. W miażdżycy substancje tłuszczowe gromadzą się na wewnętrznych ściankach tętnic wieńcowych – naczyń, które doprowadzają do serca krew bogatą w tlen. Następstwem jest niedotlenienie mięśnia sercowego i upośledzenie jego pracy – czyli poważne schorzenie tego narządu. Może dojść nawet do całkowitego „zamknięcia” tętnic i zahamowania dopływu krwi do serca. Jeśli nie zostaną podjęte natychmiastowe środki zaradcze, grozi to zawałem serca.
Odpowiednie postępowanie, prowadzące do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób serca. Wykazano, że spadek poziomu cholesterolu całkowitego o 1% zmniejsza o 2% ryzyko zawału serca lub wystąpienia choroby wieńcowej, a także zmniejsza prawdopodobieństwo, że konieczne będzie przeprowadzenie skomplikowanego zabiegu chirurgicznego serca (bypass).
Zmniejszenie dawek lub całkowite wyeliminowanie konieczności przyjmowania leków obniżających poziom cholesterolu. To właśnie zmiana stylu życia i sposobu odżywiania stanowi podstawę walki z chorobami serca wywołanymi przez miażdżycę. Leki obniżające poziom cholesterolu we krwi – to dopiero następna, druga linia obrony.
Zmniejszenie ryzyka udaru mózgu. Zmiany miażdżycowe w tętnicy szyjnej mogą w konsekwencji doprowadzić do ograniczenia dopływu krwi do mózgu, co grozi niedotlenieniem tego narządu, a nawet tzw. udarem mózgu. Wykazano, że podwyższony poziom cholesterolu we krwi istotnie zwiększa prawdopodobieństwo takiego właśnie biegu wydarzeń.
Cukrzycy mogą także liczyć na pewne korzyści. Badania naukowe wykazały, że ryzyko choroby wieńcowej u kobiet chorych na cukrzycę jest dwukrotnie większe niż u kobiet zdrowych. Natomiast u kobiet i mężczyzn – cukrzyków jest ono około dwukrotnie większe niż w całej populacji. Poziom we krwi trójglicerydów, drugiego obok cholesterolu czynnika zwiększającego ryzyko chorób serca, często jest u chorych na cukrzycę znacznie podwyższony. Działania zmierzające do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi (dieta nisko tłuszczowa) powodują także obniżenie poziomu trój glicerydów, co u cukrzyków jest efektem bardzo pożądanym. Równoległa kontrola masy ciała i ciśnienia krwi zmniejszają ryzyko powstania wywołanych przez cukrzycę schorzeń serca i naczyń krwionośnych.
Lepsza jakość życia. Wygranie walki z cholesterolem daje szansę na dłuższe korzystanie z życia w pełnym zdrowiu, bez potrzeby stałych wizyt u lekarza i wielokrotnych pobytów w szpitalu.
Cholesterol
Cholesterol jest miękką, woskowatą substancją, która występuje we wszystkich komórkach ludzkiego ciała, w tym także we krwi, ale również w składnikach pokarmowych pochodzenia zwierzęcego (mięso, produkty mleczne). Nie ma go w owocach, warzywach, nasionach roślin strączkowych i zbożach. Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Właśnie z cholesterolu powstają w wątrobie kwasy żółciowe, potrzebne do trawienia pokarmu.
W przeprowadzonych w USA badaniach z udziałem 360 000 mężczyzn, u których nigdy nie wystąpił atak serca, po siedmiu latach obserwacji wykazano, że ryzyko śmierci z powodu choroby naczyń wieńcowych u tych, u których poziom cholesterolu we krwi przekraczał 240 mg/100 ml, było dwukrotnie większe w porównaniu z tymi, u których poziom cholesterolu we krwi nie przekraczał 180 mg/100 ml. Natomiast ryzyko to u mężczyzn z poziomem cholesterolu 245 mg/100 ml było trzykrotnie większe. Badania wykonane u kobiet wykazały, że przed okresem przekwitania poziom cholesterolu we krwi był u nich przeciętnie o około 2 mg/100 ml niższy niż u mężczyzn. W okresie przekwitania poziom cholesterolu we krwi u obu płci staje się zbliżony, podobny jest również poziom ryzyka.
Porozmawiajmy o białkach
Cholesterol nie rozpuszcza się w wodnym środowisku krwi. Nie może zatem samodzielnie docierać do komórek, którym jest niezbędny. Aby to nastąpiło, cholesterol musi korzystać z pomocy specjalnych nośników, zwanych lipoproteinami. Dwie podstawowe lipoproteiny to LDL, czyli lipoproteiny o małej gęstości, i HDL, czyli lipoproteiny o dużej gęstości. A więc różnią się one masą, ale także budową. HDL zawiera głównie białko, LDL – przede wszystkim cholesterol.
Nadmiar LDL we krwi jest szkodliwy. W połączeniu z LDL cholesterol odkłada się w postaci bryłek na wewnętrznych ściankach tętnic, zwężając naczynia i utrudniając przepływ przez nie krwi. Odrywanie się skupisk LDL -cholesterolu od ścianek naczyń jest także groźne dla organizmu, gdyż prowadzi do powstawania zakrzepów krwi wędrujących do serca, mózgu i innych narządów. Zakrzepy te mogą być przyczyną np. udarów mózgu czy zawału serca.
Na szczęście organizm nie jest bezbronny. Skutecznym strażnikiem jest lipoproteina HDL, która łączy się z cholesterolem i odtransportowuje go do wątroby, gdzie cholesterol ulega rozkładowi. Im więcej HDL znajduje się we krwi, tym większa pewność, że LDL ma mniejsze szanse. Wraz ze wzrostem poziomu HDL we krwi o 1 mg/100 ml ryzyko chorób serca na tle miażdżycowym maleje o 2-3%.
Tajemnica proporcji
Wspomnieliśmy już o zawartości we krwi cholesterolu całkowitego, HDL -cholesterolu, LDL-cholesterolu i trój glicerydów. Z punktu widzenia stanu zdrowia ważne są nie tyle ich ilości, ile proporcje między nimi, a szczególnie stosunek cholesterolu całkowitego do HDL-cholesterolu. Prawidłowa wartość tego stosunku to 4 lub mniej. Przyjrzyjmy się przykładowi: dla poziomu cholesterolu całkowitego 250 mg/100 ml i 50 mg/100 ml HDL-cholesterolu stosunek ten wynosi 5. Ale zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego do 200 mg/100 ml przy niezmienionym poziomie HDL-cholesterolu powoduje, że stosunek przyjmuje wartość 4. A ryzyko zawału serca, przy zmniejszeniu proporcji tak jak w naszym przykładzie o 1, maleje aż o 53%.
Naturalne sposoby walki z cholesterolem
W następnych rozdziałach zapoznamy państwa z praktycznymi i prostymi, a jednocześnie potwierdzonymi przez lekarzy, sposobami walki z cholesterolem bez pomocy leków. Wiele z nich jest znanych, inne stanowią nowość. Stosowane na co dzień, bez wielkich nakładów czasu i pieniędzy prowadzą do utrzymania cholesterolu na bezpiecznym poziomie.
Czytając nasz serwis , można dowiedzieć się:
- W jaki sposób regularna gra w golfa obniża poziom cholesterolu.
- Dlaczego niektóre składniki żywności przetworzonej, np. kwasy tłuszczowe o strukturze określanej jako trans, obecne w niektórych margarynach, zwiększają ryzyko choroby wieńcowej.
- Skąd tyle pochwał pod adresem diety śródziemnomorskiej i dlaczego mieszkańcy niektórych regionów naszej planety rzadko cierpią na schorzenia serca.
- Co sądzi nauka o roli niektórych witamin i minerałów w obniżaniu poziomu cholesterolu i ochronie serca oraz naczyń krwionośnych przed jego szkodliwym działaniem.
- Jaką dietę zalecają czołowi autorzy książek kucharskich – smaczną, a jednocześnie zawierającą niewielką ilość tłuszczu.
- Jaka jest zawartość tłuszczu i tłuszczu nasyconego w 500 wybranych potrawach.
Jako nagrodę proponujemy dietę opracowaną przez specjalistów, zaakceptowaną przez dietetyków i wypróbowaną przez jednego z naszych redaktorów, dzięki której w 30 dni można obniżyć poziom cholesterolu we krwi o 30 mg/100 ml. A serwis ten potraktuj jako narzędzie do osobistej walki z cholesterolem. Im szybciej tę walkę rozpoczniesz, tym szybciej spotka cię nagroda: mocne, zdrowe serce – podstawa wielu tryskających zdrowiem lat życia.