Indywidualny plan walki z cholesterolem

Dawniej, gdy ciemne mięso, tłuste mleko i masło stanowiły podstawę diety, nikt nie przejmował się wysokim poziomem cholesterolu we krwi. Ale te czasy bezpowrotnie minęły. Lekarze od wielu lat zdają sobie sprawę ze szkodliwego działania cholesterolu i jego roli w powstawaniu miażdżycy, chorób serca czy udarów mózgu. Także dla przeciętnego zjadacza chleba wia­domość o tym, że stwierdzono u niego wysoki poziom cholesterolu, jest bardzo niepokojąca (prawdopodobnie właśnie dlatego sięgnęli państwo po tę książkę). Otóż prawidłowy poziom cholesterolu we krwi nie powinien prze­kraczać 200 mg/100 ml, jednak u 60% ludzi jest on podwyższony, natomiast u 30% jest określany jako wysoki – równy lub większy niż 240 mg/100 ml. Naukowcy twierdzą, że jednak to ryzyko można zniwelować. Potwierdza to praktyka – odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna i rozładowywa­nie napięć mogą opóźnić, lub być może nawet usunąć zmiany miażdżycowe.

Osobom z prawidłowym poziomem cholesterolu we krwi książka ta po­może taki poziom utrzymać. Tym, u których stwierdzono podwyższony po­ziom, a nawet chorobę serca, daje nadzieję – wykazano bowiem, że zmiana stylu życia i sposobu odżywiania zatrzymuje lub cofa rozwój choroby.

Dlaczego należy walczyć z miażdżycą

Niżej przedstawiamy oczywiste korzyści wynikające z obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Być może ułatwią one podjęcie decyzji tym z państwa, którzy jeszcze nie zdecydowali się na walkę o swoje zdrowie.

Spowolnienie lub cofnięcie zmian miażdżycowych. W miażdżycy substancje tłuszczowe gromadzą się na wewnętrznych ściankach tętnic wieńcowych – naczyń, które doprowadzają do serca krew bogatą w tlen. Następstwem jest niedotlenienie mięśnia sercowego i upośledzenie jego pracy – czyli poważne schorzenie tego narządu. Może dojść nawet do całkowitego „zamknięcia” tętnic i zahamowania dopływu krwi do serca. Jeśli nie zostaną podjęte na­tychmiastowe środki zaradcze, grozi to zawałem serca.

Odpowiednie postępowanie, prowadzące do obniżenia poziomu choleste­rolu we krwi, zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób serca. Wyka­zano, że spadek poziomu cholesterolu całkowitego o 1% zmniejsza o 2% ryzyko zawału serca lub wystąpienia choroby wieńcowej, a także zmniejsza prawdopodobieństwo, że konieczne będzie przeprowadzenie skomplikowane­go zabiegu chirurgicznego serca (bypass).

Zmniejszenie dawek lub całkowite wyeliminowanie konieczności przyjmowania leków obniżających poziom cholesterolu. To właśnie zmiana stylu życia i sposobu odżywiania stanowi podstawę walki z chorobami serca wywołanymi przez miażdżycę. Leki obniżające poziom cholesterolu we krwi – to dopiero następ­na, druga linia obrony.

Zmniejszenie ryzyka udaru mózgu. Zmiany miażdżycowe w tętnicy szyjnej mogą w konsekwencji doprowadzić do ograniczenia dopływu krwi do mózgu, co grozi niedotlenieniem tego narządu, a nawet tzw. udarem mózgu. Wyka­zano, że podwyższony poziom cholesterolu we krwi istotnie zwiększa praw­dopodobieństwo takiego właśnie biegu wydarzeń.

Cukrzycy mogą także liczyć na pewne korzyści. Badania naukowe wykazały, że ryzyko choroby wieńcowej u kobiet chorych na cukrzycę jest dwukrotnie większe niż u kobiet zdrowych. Natomiast u kobiet i mężczyzn – cukrzyków jest ono około dwukrotnie większe niż w całej populacji. Poziom we krwi trójglicerydów, drugiego obok cholesterolu czynnika zwiększającego ryzyko chorób serca, często jest u chorych na cukrzycę znacznie podwyższony. Dzia­łania zmierzające do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi (dieta nisko tłuszczowa) powodują także obniżenie poziomu trój glicerydów, co u cukrzy­ków jest efektem bardzo pożądanym. Równoległa kontrola masy ciała i ciśnie­nia krwi zmniejszają ryzyko powstania wywołanych przez cukrzycę schorzeń serca i naczyń krwionośnych.

Lepsza jakość życia. Wygranie walki z cholesterolem daje szansę na dłuższe korzystanie z życia w pełnym zdrowiu, bez potrzeby stałych wizyt u lekarza i wielokrotnych pobytów w szpitalu.

Cholesterol

Cholesterol jest miękką, woskowatą substancją, która występuje we wszystkich komórkach ludzkiego ciała, w tym także we krwi, ale również w składnikach pokarmowych pochodzenia zwierzęcego (mięso, produkty mleczne). Nie ma go w owocach, warzywach, nasionach roślin strączkowych i zbożach. Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania na­szego organizmu. Właśnie z cholesterolu powstają w wątrobie kwasy żółcio­we, potrzebne do trawienia pokarmu.

W przeprowadzonych w USA badaniach z udziałem 360 000 mężczyzn, u których nigdy nie wystąpił atak serca, po siedmiu latach obserwacji wyka­zano, że ryzyko śmierci z powodu choroby naczyń wieńcowych u tych, u któ­rych poziom cholesterolu we krwi przekraczał 240 mg/100 ml, było dwukrot­nie większe w porównaniu z tymi, u których poziom cholesterolu we krwi nie przekraczał 180 mg/100 ml. Natomiast ryzyko to u mężczyzn z poziomem cholesterolu 245 mg/100 ml było trzykrotnie większe. Badania wykonane u kobiet wykazały, że przed okresem przekwitania poziom cholesterolu we krwi był u nich przeciętnie o około 2 mg/100 ml niższy niż u mężczyzn. W okresie przekwitania poziom cholesterolu we krwi u obu płci staje się zbliżony, po­dobny jest również poziom ryzyka.

Porozmawiajmy o białkach

Cholesterol nie rozpuszcza się w wodnym środowisku krwi. Nie może zatem samodzielnie docierać do komórek, którym jest niezbędny. Aby to nastąpiło, cholesterol musi korzystać z pomocy specjalnych nośników, zwa­nych lipoproteinami. Dwie podstawowe lipoproteiny to LDL, czyli lipoproteiny o małej gęstości, i HDL, czyli lipoproteiny o dużej gęstości. A więc różnią się one masą, ale także budową. HDL zawiera głównie białko, LDL – przede wszystkim cholesterol.

Nadmiar LDL we krwi jest szkodliwy. W połączeniu z LDL cholesterol odkłada się w postaci bryłek na wewnętrznych ściankach tętnic, zwężając naczynia i utrudniając przepływ przez nie krwi. Odrywanie się skupisk LDL -cholesterolu od ścianek naczyń jest także groźne dla organizmu, gdyż pro­wadzi do powstawania zakrzepów krwi wędrujących do serca, mózgu i innych narządów. Zakrzepy te mogą być przyczyną np. udarów mózgu czy zawału serca.

Na szczęście organizm nie jest bezbronny. Skutecznym strażnikiem jest lipoproteina HDL, która łączy się z cholesterolem i odtransportowuje go do wątroby, gdzie cholesterol ulega rozkładowi. Im więcej HDL znajduje się we krwi, tym większa pewność, że LDL ma mniejsze szanse. Wraz ze wzrostem poziomu HDL we krwi o 1 mg/100 ml ryzyko chorób serca na tle miażdży­cowym maleje o 2-3%.

Tajemnica proporcji

Wspomnieliśmy już o zawartości we krwi cholesterolu całkowitego, HDL -cholesterolu, LDL-cholesterolu i trój glicerydów. Z punktu widzenia stanu zdrowia ważne są nie tyle ich ilości, ile proporcje między nimi, a szczególnie stosunek cholesterolu całkowitego do HDL-cholesterolu. Prawidłowa wartość tego stosunku to 4 lub mniej. Przyjrzyjmy się przykładowi: dla poziomu cholesterolu całkowitego 250 mg/100 ml i 50 mg/100 ml HDL-cholesterolu stosunek ten wynosi 5. Ale zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego do 200 mg/100 ml przy niezmienionym poziomie HDL-cholesterolu powodu­je, że stosunek przyjmuje wartość 4. A ryzyko zawału serca, przy zmniejsze­niu proporcji tak jak w naszym przykładzie o 1, maleje aż o 53%.

Naturalne sposoby walki z cholesterolem

W następnych rozdziałach zapoznamy państwa z praktycznymi i prostymi, a jednocześnie potwierdzonymi przez lekarzy, sposobami walki z cholestero­lem bez pomocy leków. Wiele z nich jest znanych, inne stanowią nowość. Stosowane na co dzień, bez wielkich nakładów czasu i pieniędzy prowadzą do utrzymania cholesterolu na bezpiecznym poziomie.

Czytając nasz serwis , można dowiedzieć się:

• W jaki sposób regularna gra w golfa obniża poziom cholesterolu.
• Dlaczego niektóre składniki żywności przetworzonej, np. kwasy tłusz­czowe o strukturze określanej jako trans, obecne w niektórych marga­rynach, zwiększają ryzyko choroby wieńcowej.
• Skąd tyle pochwał pod adresem diety śródziemnomorskiej i dlaczego mieszkańcy niektórych regionów naszej planety rzadko cierpią na scho­rzenia serca.
• Co sądzi nauka o roli niektórych witamin i minerałów w obniżaniu poziomu cholesterolu i ochronie serca oraz naczyń krwionośnych przed jego szkodliwym działaniem.
• Jaką dietę zalecają czołowi autorzy książek kucharskich – smaczną, a jednocześnie zawierającą niewielką ilość tłuszczu.
• Jaka jest zawartość tłuszczu i tłuszczu nasyconego w 500 wybranych potrawach.

Jako nagrodę proponujemy dietę opracowaną przez specjalistów, zaakceptowa­ną przez dietetyków i wypróbowaną przez jednego z naszych redaktorów, dzięki której w 30 dni można obniżyć poziom cholesterolu we krwi o 30 mg/100 ml. A serwis ten potraktuj jako narzędzie do osobistej walki z cholesterolem. Im szybciej tę walkę rozpoczniesz, tym szybciej spotka cię nagroda: mocne, zdrowe serce – podstawa wielu tryskających zdrowiem lat życia.